«Үйде ойнаймыз. Қолдың ұсақ моторикасын дамыту» ата-аналарға арналған ұсыныстар

Ұсақ моторика-саусақтардың дәл қимылдары-әсіресе баланың сөйлеу қабілетін қалыптастыру процесімен тығыз байланысты. Саусақтардың қозғалысын үйретуге арналған жүйелі жаттығулар сөйлеудің дамуына ынталандырушы әсер етеді. Ұсақ моториканың бұзылуы саусақтардың бұлшықет тонусының бұзылуымен байланысты.

Саусақтардың ұсақ моторикасын дамыту бойынша жұмыс ми қыртысының сөйлеу аймағының жетілуін ынталандырады. Қолдың ұсақ моторикасын дамыту бойынша жұмысты жүйелі түрде (күн сайын 5-10 минуттан) жүргізу қажет. Саусақтардың ұсақ моторикасын дамыту үшін қолдануға болатын балалар іс-әрекетінің түрлері:

• Қол шеберлігін дамыту (қарындашпен сурет салу, мүсіндеу, дизайн, аппликация, оригами жасау: қағаздан ойыншықтар (қайық, ұшақ).

* Ұсақ заттармен әр түрлі ойындар (бөлінген суреттердің бөліктерін таңдау, бұршақтарды, таяқтарды, түймелерді және басқа да ұсақ заттарды ауыстыру, сұрыптау).

* Саусақ гимнастикасы сөйлеу сүйемелдеуімен және сөйлеу сүйемелдеуінсіз.

* Саусақ театры.

Қол шеберлігін дамыту үшін балалар:

* саусақтарыңызбен ермексаз бен сазды илеңіз, әр түрлі қолөнер бұйымдарын жасаңыз;

* жұдырықшаларды қысыңыз және ашыңыз ("бүршік оянып, ашылды, кешке ұйықтап, жабылды");

* екі қолдың барлық саусақтарымен  үстелге барабан тәрізді соғу;

* ауада саусақтармен сермеңіз;

* үлкен түймелерді, шарларды, моншақтарды жіпке байлаңыз;

*  жіпке түйін байлаңыз;

• түймелерді салу (шешу) ;

* конструктормен, мозаикамен ойнаңыз;

* матрешка қуыршақтарды, пирамидаларды жинау;

* ауада сурет салу;

* губкаларды қолыңызбен умаждау;                                                                               

* сурет салу, бояу, штрихтау;

* қайшымен кесу;

* жапсыру жасауды;

* қағаз шарларды ораңыз (доп неғұрлым тығыз болса, ол жеңді);

* бүктеу, бұрау, жырту, қағазды айналдыру;

* бір қораптан екіншісіне санау таяқшаларын, сіріңкелерді, бұршақтарды салу, ал қол қозғалмауы керек (қорапқа жақын орналасқан, тек бас бармақ және ортаңғы саусақтар қатысады);

* қарындашты (қырлы) бас бармақ, сұқ саусақ және ортаңғы саусақ арасында бұраңыз;

* "Жұдырық-қабырға-алақан" ойыны (алдымен бір қол, содан кейін екінші қол, содан кейін бірге.

Егер баланы оқу құралдары қызықтырмаса, оған үйдегі нақты істерді ұсыныңыз. Төменде кішкентай бала ата-анасына көмектесу арқылы өзін қажетті және ересек ретінде сезіну үшін ұсақ моториканы жаттықтыратын  жаттығулар ұсынылған:

1. Піскен жұмыртқаларды тазалау. Мандариндерді тазалау.

2. Бөлінген жаңғақтарды бөлшектеу (қабықтан алынған дәндер). Пісте қабығын аршу.

3. Еденнен ұсақ қоқысты жинау. Еденге төгілген заттарды (түймелер, шегелер, бұршақтар, моншақтар) жинауға көмектесу.

4.Өз бетінше аяқ киім киюге, киім киюге тырысу және кейін шешіну. Ол үшін аяқ киім мен киімнің бір бөлігі балаға қол жетімді болуы керек, сондықтан ол қалаған кезде киінеді. Қолғап киюді  үйрету. Аяқ киімді баулау.

5. Жіптерді буымға орауға көмектесу.

6. Киім қыстырғыштарын пайдаланып кірді ілу (балаға жіп тарту керек).

7. Ата - аналарға әртүрлі тығындарды бұрауға көмектесу-су құтысы, ваннаға арналған көбік, тіс пастасы және т. б.

8. Дәнді дақылдарды сұрыптау.

9. Қағазды жыртып, мыжып, сақтауға арналған аяқ киімді толтыру.

10. Жидек жеміс жинау.

11. Шкафтың, диванның, жиһаздың арасындағы тар саңылаудан затты алып шығу.

12. Шаңды сүрту.

13. Шамдарды қосу және өшіру.

14. Жапсырмаларды алып және жабыстыру.

Әдетте, ауыр істерді игеруде балалар өте шыдамды болып шығады. Қажетті нәтижеге қол жеткізу үшін қолдың ұсақ моторикасын дамыту бойынша жұмысты жүйелі түрде жүргізу қажет.